نمونه سوالات با پاسخ آزمون ضمن خدمت فرهنکیان کتاب قیام حضرت مهدی شهیدمطهری

نمونه سوالات با پاسخ آزمون ضمن خدمت فرهنکیان

از کتاب قیام حضرت مهدی اثر شهید مطهری

با تخفیف 50 درصدی

http://www.vkala.com/property/show/154/228

مونه سوالات کتاب قیام حضرت مهدی (عج) اثر شهید آیت الله مطهری (ره)-  (کتاب را حتماٌ مطالعه نمایید.) 1 - اندیشه پیروزی نهائی نیروی حق و صلح و عدالت بر نیروی باطل و ستیز و ظلم و .... در روایات متواتر اسلامی به وسیله چه شخصیتی تعبیر شده ؟ ، گسترش جهانی ایمان اسلامی ، استقرار کامل و همه جانبه ارزشهای‏ انسانی ، تشکیل مدینه فاضله و جامعه ایده‏آل ، و بالاخره اجراء این ایده عمومی و انسانی به وسیله شخصیتی مقدس و عالیقدر که در روایات متواتر اسلامی ، از او به " مهدی " تعبیر شده است ، اندیشه‏ای است که کم و بیش همه فرق ومذاهب اسلامی - با تفاوتها و اختلافهائی - بدان مؤمن و معتقدند .2 -  اندیشه فوق ، به حسب اصل و ریشه  قرآنی چه نوید داده؟       پیروزی نهائیایمان اسلامی ( 1 ) ، غلبه قطعی صالحان و متقیان ( 2 ) ، کوتاه شدن دست‏ ستمکاران و جباران برای همیشه ( 3 ) و آینده درخشان و سعادتمندانه بشریت‏ ( 4 ) را نوید داده است . 3 - این اندیشه بیش از هر چیز مشتمل بر چه عنصر است ؟  خوشبینی نسبت به جریان کلی‏ نظام طبیعت و سیر تکاملی تاریخ و اطمینان به آینده ، و طرد عنصر بدبینی‏ نسبت به پایان کار بشر است ، که طبق بسیاری از نظریه‏ها و فرضیه‏ها فوق‏العاده تاریک و ابتر است . 4 - در زبان روایات اسلامی‏  امید و آرزوی تحقق این نوید کلی جهانی انسانی  ؟  " انتظار فرج " 5 – آیات مربوط به اندیشه فوق ؟ - هو الذی ارسل رسوله بالهدی و دین الحق لیظهره علی الدین کله و لوکره المشرکون »- توبه / 33 وصف / . 9 - و لقد کتبنا فی الزبور من بعد الذکر ان الارض یرثها عبادی‏ الصالحون »- انبیا / . 105 - و نرید ان نمن علی الذین استضعفوا فی الارض و نجعلهم ائمة ونجعلهم الوارثین و نمکن لهم فی الارض و نری فرعون و هامان و جنودهما منهم‏ ما کانوا یحذرون »- قصص / . 5 - قال موسی لقومه استعینوا بالله و اصبروا ، ان الارض لله یورثها من یشاء من عباده و العاقبة للمتقین »- اعراف. 128  6 -  اصل انتظار فرج از چه‏ اصل کلی اسلامی و قرآنی استنتاج می‏شود؟  اصل " حرمت یأس از روح‏ الله " است بلکه افضل عبادات - شمرده شده است 7 –انتظار فرج خوب و بد چگونه است؟ انتظاری‏ که سازنده و نگهدارنده ، تعهد آور ، نیرو آفرین و تحرک بخش‏ ، که نوعی عبادت و حق پرستی شمرده میشود ، و انتظاری که گناه است ، ویرانگر است اسارت بخش است ، فلج کننده است‏ و نوعی " ابا حیگری " باید محسوب گردد . 8 - این دو نوع انتظار فرج ، معلول چند نوع برداشت از ظهور عظیم مهدی موعود است ؟  دو نوع بینش درباره تحولات و انقلابات تاریخی ناشی می‏شود . شخصیت و طبیعت جامعه 9 - آیا تحولات تاریخی یک سلسله امور تصادفی و اتفاقی است یا یک سلسله‏ امور طبیعی ؟ ما هنگامی که معلولی را با طبیعت کلی یک علت بسنجیم و آن را لازمه آن‏ طبیعت به طور کلی و عام و شامل نیابیم ، نام تصادف روی آن می‏گذاریم الف- ، مجموع‏ حوادثی که به وسیله افراد به موجب انگیزه‏های فردی و شخصی به وجود می‏آید منجر به یک سلسله حوادث تصادفی می‏شود و آن حوادث تصادفی منشأ تحولات‏ تاریخی می‏گردد . ب- نظریه دیگری این است که جامعه به نوبه خود ، مستقل از افراد ، طبیعت‏ و شخصیت دارد و به اقتضای طبیعت و شخصیت خود عمل می‏کند ، شخصیت جامعه‏ عین شخصیت افراد نیست ، بلکه از ترکیب و فعل و انفعال فرهنگی افراد ، شخصیتی واقعی و حقیقی به وجود می‏آید.  10 -  قوانین علمی  ؟             عبارت است از جریانات کلی و عمومی طبیعت . 11 – جامعه و تاریخ چگونه است ؟ جامعه ، طبیعت و خصلت و سنت و قاعده و ضابطه دارد ، یعنی طبق طبیعت خود عمل می‏کند و عملها و عکس العملهایش طبق یک سلسله‏ قوانین کلی و عمومی قابل توضیح است . پس تاریخ آن گاه فلسفه دارد و آن گاه تحت ضابطه و قاعده کلی در می‏آید و آن گاه موضوع و تفکر و مایه تذکر و آیینه عبرت و قابل درس آموزی است‏ که جامعه از خود طبیعت و شخصیت داشته باشد. قرآن و تاریخ 12 - مسأله انتظار فرج چگونه بحثی است ؟ ضمن اینکه بحث فلسفی و اجتماعی است ، بحثی دینی و اسلامی است . 13 -   آیات قرآن مجید تاریخ را چگونه معرفی می کند؟  به عنوان یک درس و یک منبع معرفت‏ و شناسائی ، یک موضوع تفکر و مایه تذکر و آیینه عبرت یاد می‏کند . 14 -  آیا قرآن به تاریخ به چشم فردی می‏نگرد یا به چشم‏ اجتماعی ؟ و آیا قرآن تنها نظرش این است که زندگی افرادی را برای عبرت‏ سایر افراد طرح کند یا نظرش به زندگی جمعی است ؟ آیه آن :   تلک امة قد خلت لها ما کسبت و لکم ما کسبتم و لا تسئلون عما کانوا یعملون »(  آنان امت و جامعه‏ای بودند که گذشتند و رفتند ، آنان‏ راست دستاوردهای خودشان و شما راست دستاوردهای خودتان ، شما مسؤول‏ اعمال آنان نیستید ( تنها مسؤول اعمال خود هستید (  15 -آیا از قرآن می‏توان استنباط کرد که‏ جامعه ، مستقل از افراد ، حیات و شخصیت ومدت و اجل و حتی شعور و ادراک و وجدان و ذوق و احساس و نیرو دارد یا نه ؟ آیه آن : « ولکل امة اجل فاذا جاء اجلهم لا یستاخرون‏ ساعة و لا یستقدمون »( 2 ) : زندگی هر امتی را پایانی است ، پس هرگاه‏ پایان عمرشان فرا رسد ، نه ساعتی دیرتر بپایند و نه ساعتی زودتر فانی‏ گردند .  16 – آیا از قرآن کریم می‏توان استنباط کرد که بر جامعه‏ها و اقوام و امم " سنت " ها و روش‏ها و قوانین معین و مشخص و یکسانی حاکم است یا نه ؟  پاسخ هر سه پرسش مثبت است. قرآن کریم این گمان را که اراده‏ای گز افکار ، و مشیتی بی قاعده و بی‏ حساب سرنوشتهای تاریخی را دگرگون می‏سازد به شدت نفی می‏کند و تصریح‏ می‏نماید که قاعده‏ای ثابت و تغییر ناپذیر بر سرنوشتهای اقوام حاکم است ، می‏فرماید : « فهل ینظرون الاسنة الاولین فلن تجد لسنة الله تبدیلا و لن تجد لسنة الله تحویلا » : آیا این مردم جز سنت و روشی که بر اقوام‏ شناخته شود. 17 -  آیا جامعه ،این موجود شخصیت دار یک موجود زنده متحول‏ و متکامل و بالنده تلقی میشود ؟  چگونه توجیه و تفسیر می‏شود ؟قرآن مجید ، هم بر شخصیت و واقعیت جامعه وهم بر سیر صعودی و کمالی آن تأکید دارد . 18 -  دو شیوه مختلف توجیه تکامل تاریخ  چیست ؟ یکی از این دو شیوه را " ابزاری " و از نظری دیالکتیکی می‏نامیم . و شیوه دیگر را " انسانی " یا " فطری " می‏خوانیم . 19-  بر حسب هر یک از این دو طرز تفکر چه صورت می گیرد ؟  " انتظار بزرگ " 20- بینش دیالکتیکی یا ابزاری چه چیزی هایی را  توجیه می کند ؟ برخی ، تحولات تکاملی تاریخ را از زاویه انقلاب اضداد به یکدیگر توجیه‏ می‏کنند ، منحصر به تاریخ  جزئی از طبیعت است. تحولات تکاملی طبیعت را به طور کلی از این راه توجیه می‏نمایند .  21 -   توجیه دیالکتیکی طبیعت ‏ مبنای توجیه چیست ؟           توجیه ابزاری تاریخ است  22 -  توجیه و بینش دیالکتیکی طبیعت بر اساس چیست ؟  اولا طبیعت در حرکت و تکاپوی دائم است ، ثابت و توقف ویکسانی در طبیعت وجود ندارد ، پس شناخت و بینش درست درباره طبیعت‏ این است که همواره اشیاء را در حال حرکت و دگرگونی مطالعه کنیم و حتی‏ بدانیم که فکر ما نیز ، به حکم اینکه جزئی از طبیعت است در هر آن در حال دگرگون شدن است ، در دو لحظه به یک حال نیست ، در هر لحظه هر اندیشه‏ای غیر از اندیشه لحظه پیش است . ثانیا - هر جزء از اجزاء طبیعت تحت تأثیر سایر اجزاء طبیعت است و به نوبه خود در همه آنها مؤثر است ، یک همبستگی کامل میان همه اجزاء وجود دارد ، پس شناخت و بینش ما درباره طبیعت آنگاه صحیح است که هر چیز را در حال ارتباط با همه چیز - نه به صورت منفرد و مجزا - مطالعه‏ نمائیم . یعنی همانطوریکه هر چیز به حکم قانون حرکت ، در هر لحظه غیر از آن است که در لحظه پیش بود .  ثالثا - حرکت از تضاد ناشی می‏شود ، تضادها کشمکشها پایه حرکتها است ، همانطوریکه " هراکلیت " یونانی در دو هزار و پانصد سال پیش گفته است‏ : " نزاع ، مادر پیشرفتها است " تضادها به این صورت پدید می‏آید که هر چیز طبعا گرایشی به سوی ضد خود و نفی کننده خود دارد و آن را در درون خود می‏پرورد . هر چیز در حالی که خود را " اثبات " می‏کند ، " انکار " خود را نیز در بر دارد . هر چیز در عین اینکه هست ، نیست ، زیرا عامل‏ فنا و نیستی خود را نیز همراه دارد . با رشد عوامل نفی کننده ، در درون شی دو دسته عوامل صف آرائی می‏کنند ، عوامل اصلی و اثباتی که می‏خواهد شی‏ء را در حالی که هست نگهدارد ، و عوامل نفی کننده که می‏خواهد آن را تبدیل به نفی خودش بکند . رابعا - جدال درونی اشیاء رو به تزاید است و شدت می‏یابد تا به اوج‏ خود یعنی آخرین حد اختلاف و کشمکش می‏رسد ، به نقطه‏ای می‏رسد که تغییرات‏ کمی در یک حالت انقلابی و جهش‏وار تبدیل به تغییر کیفی می‏شود و کشمکش به سود نیروهای نو و شکست نیروهای کهن پایان می‏یابد و شی‏ء یک سره به ضد خود تبدیل می‏شود . پس از آن که شی‏ء تبدیل به ضد خود گردید ، بار دیگر همان جریان صورت‏ می‏گیرد ، یعنی این مرحله نیز به نوبه خود ضد خویش را می‏پرورد و پس از یک سلسله کشمکشها به نفی خود ، که نفی‏ نفی مرحله اول است و به نحوی مساوی است با اثبات است منتهی می‏شود . 23 – آیا  نفی نفی که مساوی با اثبات است به معنی رجعت به حالت اول است ؟   خیر  ، بلکه به صورت نوعی ترکیب میان حالت اول است و حالت دوم است . 24 - حالت سوم که ضد ضد است  چه نام دارد؟       " سنتز " -  ترکیبی است از حالت اول که آن را " تز " می‏نامیم و حالت دوم که آن را " آنتی تز " می‏خوانیم . طبیعت به این ترتیب حرکت می‏کند و از مرحله‏ای به مرحله‏ای دیگر منتقل می‏شود و راه " تکامل " خود را می‏پیماید . 25 – آیا طبیعت هدفدار است ؟   طبیعت هدفدار نیست و کمال خود را جستجو نمی‏کند ، بلکه به سوی انهدام‏ خویش تمایل دارد ، ولی چون آن انهدام نیز به نوبه خود به انهدام خویش‏ تمایل دارد و هر نفی کننده به سوی نفی کننده خود گرایش دارد ، نفی نفی‏ که نوعی ترکیب میان دو مرحله قبل از خود است صورت می‏گیرد و قهرا و جبرا تکامل رخ می‏دهد . این دیالکتیک طبیعت است 26 - . تاریخ نیز جزئی از چیست ؟    طبیعت  . 27 -  تاریخ چگونه  جریانی است ؟ جریانی  دائم و یک ارتباط متقابل میان انسان و طبیعت و انسان و اجتماع ، و یک صف آرائی و جدال دائم میان گروههای در حال رشد انسانی و گروههای در حال زوال انسانی است که در نهایت امر در یک جریان تند و انقلابی به سود نیروهای در حال رشد پایان‏ می‏یابد و بالاخره یک تکاپوی اضداد است که همواره هر حادثه به ضد خودش و او به ضد ضد تبدیل می‏گردد و تکامل رخ می‏دهد . 28 -  اساس زندگی بشر و موتورکه  به حرکت آورنده تاریخ است چهیست ؟ کار تولیدی ، کار تولیدی اجتماعی در هر مرحله از رشد باشد مناسبات اقتصادی ویژه‏ای‏ میان افراد ایجاب می‏کند و آن مناسبات اقتصادی مقتضی یک سلسله مناسبات دیگر اعم از اخلاقی و سیاسی و قضائی و خانوادگی و غیره است که آنها را توجیه نماید .( مناسبات اجتماعی )  29 – آیا  کار تولیدی در مرحله خاص از رشد ثابت می‏ماند ؟   خیر  ، زیرا انسان موجودی است ابزار ساز و ابزار تولیدی تدریجا تکامل می‏یابد و میزان‏ تولید را بالا می‏برد .  30 -  با تکامل ابزار چه انسانهایی  و چه مناسبات دیگری تولید  میشود ؟        انسانهای نو ، با بینش نو و وجدان تکامل یافته پا به میدان می‏گذارند ، زیرا همچنانکه انسان ابزار ساز است ، ابزار هم به نوبه خود انسان ساز است . و از طرف دیگر هم رشد تولید و بالا رفتن میزان آن ، مناسبات اقتصادی دیگری ایجاب می‏کند ، و آن‏ مناسبات اقتصادی به نوبه خود مقتضی یک سلسله مناسبات اجتماعی دیگر است که آنها را توجیه نماید . 31 -  اقتصاد زیر بنای اجتماع است و سایر شؤون ، روبنا  یعنب چه ؟   یعنی همه شؤون اجتماعی برای توجیه و تفسیر وضع اقتصادی جامعه است و هنگامی که زیر بنای جامعه ، در اثر تکامل ابزار تولید و بالا رفتن سطح تولید دگرگون می‏شود ، جبرا روبناها باید تغییر کند .  32 – در تقابل قشر وابسته به اقتصاد کهن  و اقتصاد نو  چه اتفاق می افتد؟ نزاع و کشمکش میان این دو گروه - که یکی جامد الفکر و وابسته به گذشته‏ و دیگری روشنفکری و وابسته به آینده است ، شدت می‏یابد تا به اوج خود که نقطه انفجار است می‏رسد و جامعه با یک گام انقلابی به صورت دگرگونی نظام کهن و بر قراری نظام جدید و به صورت‏  پیروزی نیروهای نو و شکست کامل نیروهای کهنه تبدیل به ضد خود می‏گردد و مرحله تازه‏ای از تاریخ آغاز می‏شود .  33- در مرحله تازه‏ای از تاریخ  (نقطه انفجار) چه میشود ؟  سرنوشتی مشابه با مرحله قبلی دارد ، یعنی به دنبال تکامل ابزار تولید ، انسانهای نوتر پا به میدان می‏گذارند ، و به علت بالا رفتن میزان تولید ، نظامات اجتماعی موجود ، قدرت حل مشکلات اجتماعی را از دست می‏دهد . بار دیگر جامعه دچار بن بست و تضاد می‏شود و ضرورت دگرگونی‏  نظامات اقتصادی و اجتماعی پیدا می‏شود ، این مرحله نیز جای خود را به ضد و نفی کننده خود میدهد و مرحله جدیدتری آغاز می‏شود. و همین طور . . .  تاریخ - مانند خود طبیعت - همواره از میان اضداد عبور می‏کند.  34 -   حلقات پیوسته تاریخ عبارت از چیست ؟  از مجموعه‏ای از اضداد ، که هر مرحله‏  قبلی ، مرحله بعدی را در درون خود پرورانده است و پس از یک سلسله کشمکشها جای خود را به او داده است . این طرز تفکر درباره طبیعت و تاریخ ، تفکر دیالکتیکی نامیده می‏شود .  35 -   چرا در مورد تاریخ بینش ابزاری داریم ؟  همه ارزشهای اجتماعی را در طول تاریخ ، تابع ووابسته به ابزار تولید می‏داند .  36 -  بینش‏ ابزاری تاریخ  یعنی چه ؟     " طرز خاص از تفکر درباره تحولات تاریخی‏ است که از آن به مادیت تاریخی ( ماتریالیسم تاریخی ) تعبیر می‏شود و خلاصه‏اش این است که تاریخ ماهیت و طبیعت مادی دارد و وجود دیالکتیکی .  37 - هسته اصلی تفکر دیالکتیکی - چه در مورد کل طبیعت و چه در مورد خصوص‏ تاریخ - چیست ؟  جواب در سوالات پایین  38 - از میان اصول و فروع نامبرده کدامیک را باید هسته اصلی‏ و ما به الامتیاز این طرز تفکر و این منطق از سایر تفکرات ومنطقها دانست‏ ؟  39 - مخصوصا ما به الامتیاز این تفکر با تفکری که طرفداران منطق دیالکتیک‏ آنرا " تفکر متافیزیکی " ( ماوراء الطبیعی ) میخوانند چیست ؟  40 -  آیا هسته اصلی ، این است که طرفداران این منطق ، طبیعت و اشیاء را در حرکت و جریان دائم می‏دانند و طرفداران به اصطلاح تفکر متافیزیکی اشیاء را ساکن و جامد و بی حرکت می‏دانند ؟  در بسیاری از گفته‏ها و نوشته‏های طرفداران منطق دیالکتیک این مطلب به‏ چشم می‏خورد ، ولی حقیقت غیر این است . کسانی که آنها را دارای تفکر متافیزیکی می‏دانند هرگز جهان و اشیاء را ساکن و جامد نمی‏دانند .  41 -  دقیقترین نظریات درباره این که‏ طبیعت عین " شدن " و " صیرورت " است ، سکون در طبیعت مفهومی نسبی‏ است ، و ثبات از مختصات ماوراء الطبیعه است از ناحیه طرفداران‏  چه فلسفه ای ابراز شده است ؟            فلسفه متافیزیک  42 -  آیا طرفداران منطق دیالکتیک در اثر این که از اصل " هدف وسیله‏ را مباح می‏کند " پیروی میکنند ؟  ،  در نقلها و نسبتهای خود صرفا متوجه هدف‏ خود هستند ، کاری به صحت و عدم صحت نقلهای خود ندارند . به هر حال اصل‏ حرکت از مختصات تفکر دیالکتیکی نیست و هسته اصلی شمرده نمی‏شود . 43 - آیا هسته اصلی ، اصل وابستگی اشیاء و تأثیر متقابل آنها در یکدیگر است‏ ؟ یعنی تنها طرفداران این منطقند که اشیاء را به یکدیگر وابسته و در یکدیگر مؤثر و از یکدیگر متأثر می‏دانند ؟ اما طرفداران به اصطلاح تفکر متافیزیکی اشیاء را با یکدیگر بی ارتباط ، و از هم گسسته و غیر مؤثر در یکدیگر می‏دانند ؟ در گفته‏ها و نوشته‏های این گروه این نسبت هم زیاد به چشم می‏خورد ، ولی‏ در اینجا نیز حقیقت غیر از این است . کسانی که این‏ها آنها را دارای‏ تفکر متافیزیکی و ماوراء الطبیعی می‏خوانند هرگز چنین نمی‏اندیشند . اینکه جهان در مجموع خود یک " واحد " است . یک اندام است ، رابطه‏ اجزاء جهان با یکدیگر رابطه ارگانیک است .  44 - جهان در کل خود مانند یک‏ انسان است ، جهان ، انسان بزرگ ، و انسان ، جهان کوچک است اولین باربه وسیله  چه کسانی مطرح شده ؟ الهیون . هر چند اختلاف نظرهایی در بعضی جهات میان الهیون و مادیون در طرز تعبیر و طرز نتیجه گیری از این اصل وجود دارد . 45 - آیا هسته اصلی ، اصل تضاد است ؟  نه تنها میان اجزاء طبیعت جنگ و تضاد هست ، در درون هر جزء تضاد وجود دارد و این تضاد به صورت جنگ عوامل نو و رشد یابنده با عوامل کهنه و درحال زوال است و منتهی به پیروزی نیروهای‏ در حال رشد می‏گردد . 46 -  از نظر طرفداران تفکر به اصطلاح متافیزیکی تضاد به معنی چیست ؟  از نظر طرفداران تفکر به اصطلاح متافیزیکی تضاد به معنی تزاحم عناصر طبیعت شرط لازم و دوام فیض از ناحیه باری تعالی است.  47 -  آیا هسته اصلی ، اصل جهش در طبیعت و انقلاب در تاریخ است ؟ هگل   و  مارکس از این اصل به عنوان یکی از اصول دیالکتیک یاد نکرده اند.  48 - ‏ پدر دیالکتیک جدید و قهرمان ماتریالیسم دیالکتیک به ترتیب کیانند  ؟             هگل   - مارکس  49 - در قرن نوزدهم در زیست شناسی چه کسی اصل جهش در طبیعت و انقلاب در تاریخ را جزء اصول تکامل شناخت  ؟  فردریک انگلس‏ شاگرد کارل مارکس آن را جزء اصول دیالکتیک قرار داد . امروز این اصل در زیست شناسی اصلی مسلم است .  50 - در حقیقت آنچه هسته اصلی تفکر دیالکتیکی باید شمرده شود چه هستند؟           دو چیز است : یکی این که همچنانکه واقعیت خارجی که موضوع اندیشه است وضع دیالکتیکی دارد ، خود اندیشه نیز وضع دیالکتیکی دارد . یعنی اندیشه مانند طبیعت عینی‏ محکوم اصول چهارگانه فوق است . در این جهت هیچ مکتب دیگر با این مکتب‏ همراه نیست . دیگر اینکه این مکتب تضاد را به این صورت تعبیر می‏کند که هر هستی در ذات خود متضمن نیستی است و از اینرو مساوی با " شدن " یعنی حرکت است . هر چیز لزوما نفی خود را در درون خود می‏پرورد و سپس متحول به آن می‏گردد ، آن نیز به نوبه خود چنین‏ جریانی طی می‏نماید و به این ترتیب طبیعت و تاریخ همواره از میان اضداد عبور می‏کنند . از نظر این مکتب تکامل ، جمع میان دو ضد است که یکی به‏ دیگری تبدیل شده است .  51 - اصل تضاد در طبیعت چیست ؟    ه معنی جنگ اجزاء طبیعت با یکدیگر و احیانا ترکیب آنها با یکدیگر اصلی است .  52 - آیا کسانی که به اصطلاح دارای تفکر متافیزیکی هستند ، منکر اصل تضاد در طبیعتند؟  بین آنها مساله‏ای  به نام اصل امتناع جمع و رفع نقیضین در منطق و فلسفه معروف‏ است و هیچ ربطی به مساله تضاد به معنی جنگ و تزاحم عناصر طبیعت ، یا عناصر جامعه و تاریخ ندارد ، مستمسک قرار داده و مدعی شده‏اند که‏ طرفداران تفکر متافیزیکی همه اجزاء طبیعت را با یکدیگر در حال سازش‏ می‏بینند حتی آب و آتش را ، از این رو نیروهای استثمار شده را نیز دعوت‏ به صلح و سازش و تسلیم می‏کنند .  این است که نه تنها میان اجزاء طبیعت جنگ و تضاد هست ، در درون هر جزء تضاد وجود دارد و این تضاد به صورت جنگ عوامل نو و رشد یابنده با عوامل کهنه و درحال زوال است و منتهی به پیروزی نیروهای‏ در حال رشد می‏گردد . اینست دو چیزی که باید هسته اصلی و ما به الامتیاز تفکر دیالکتیکی از غیر دیالکتیکی شمرده شود .  53 – آیا هر مکتبی را که به اصل حرکت و یا اصل‏ تضاد میان اجزاء طبیعت قائل باشد دارای تفکر دیالکتیکی  است ؟            خیر  54 – طرفداران ماتریالیسم دیالکتیک چه تفکر اشتباهی دارند؟     حرکت طبیعت و تاریخ را لزوما به‏ صورت مثلث " تز - آنتی - تز - سنتز " یعنی به صورت عبور از میان‏ اضداد  55 – لازمه تفکر دیالکتیکی ااسلامی  ؟                اصولی که ذهن به‏ عنوان حقایق جهان تشخیص می‏دهد مطابق نظراسلام  به یک سلسله اصول و حقایق جاودان قائل باشد.   56 -  طرفداران ماتریالیسم دیالکتیک در اشتباه و گفتار چه چاشنی دارند؟          در گفتارهایشان هیچگاه از چاشنی تبلیغ خالی نیست - تفکر غیر دیالکتیکی را تفکر متافیزیکی می‏خوانند ، و مدعی می‏شوند که تفکر متافیزیکی ، اجزاء طبیعت را ثابت و ساکن ، مجزا و بی ارتباط با یکدیگر ، خالی از هر نوع تضاد می‏داند ، و چنان با لحن قاطع این مطلب را ادا می‏کنند که برای کسانی که مستقیما اطلاعی ندارند تردیدی باقی نمی‏ماند . اینان منطق صوری ارسطوئی را متهم می‏کنند که بر اساس اصول سه گانه نامبرده است .  57 -  مفهوم نو و کهنه  چیست ؟     یعنی روشنفکر و تاریک اندیش . روشنفکری‏ و تاریک اندیشی مقوله‏ای غیر از مقوله دانش و بی‏دانشی است. 58 – مفهوم دیگر  نو و کهنه ؟                بلکه صرفا مفهوم‏ اقتصادی و طبقاتی دارد . طبقه کهن یعنی طبقه وابسته به وضع موجود و منتفع‏ از آنچه هست ، و طبقه نو یعنی طبقه ناراضی از وضع موجود و الهامگیر از ابزار تولیدی جدید که وضع موجود را به زبان خویش می‏بیند و طرفدار دگرگونی روبنای اجتماع است .  59 – مفهوم دیگر نو و کهنه؟                       طبقه مرفه و برخوردار الزاما تاریک‏ اندیش و گذشته گرا و سنت گرا و دارای تفکر محافظه کارانه است و طبقه‏ رنجبر و زحمت کش جبرا روشنفکر و دارای تفکر انقلابی و آینده گرا است . 60 - تسلسل منطقی تاریخی چبیست ؟                 یک رابطه طبیعی و منطقی آنها را به‏ یکدیگر پیوسته است امکان جا به جا شدن ندارند ، هر حلقه از حلقات تاریخ جای مخصوص به خود دارد و قابل‏ پیش و پس شدن نیست. 61 - سوسیالیسم مارکسیسم به چه قائلند ؟                    بر شناخت تسلسل منطقی حلقات تاریخ 62 – از نظر فلاسفه پیشین‏  " طفره" چیست ؟              عبور از نقطه‏ای به نقطه‏ای دیگر بدون‏ عبور از یکی از راههائیکه آنها را به یکدیگر متصل می‏کند . و مانند این‏ است که نطفه انسان قبل از عبور از مرحله جنینی به مرحله تولد برسد و یا نوزاد بدون آن که دوره کودکی را طی کند به صورت جوانی بروند در آید و یا آقای حسن که فرزند احمد است پیش از آنکه احمد به دنیا بیاید از مادر متولد شود . 63 – رابطه  کاپیتالیسم یعنی سرمایه‏داری و فئودالیسم و سوسیالیسم چگونه است ؟    کاپیتالیسم حلقه‏ای است‏ متوسط میان فئودالیسم و سوسیالیسم ، عبور از فئودالیسم به سوسیالیسم بدون‏ عبور از کاپیتالیسم امری محال است. 64 - سوسیالیستهای‏ ایده‏آلیست و سوسیالیسم تخیلی کیانند ؟              سوسیالیستهائی را که ابتدا به ساکن و صرفا به اتکاء یک ایدئولوژی ، بدون توجه به جبر تاریخ و تسلسل منطقی‏ حلقات تاریخ ، می‏خواستند سوسیالیسم را پایه گذاری کنند سوسیالیستهای‏ ایده‏آلیست و سوسیالیسم آنها را سوسیالیسم تخیلی نامیدند. 65 - شرط اساسی انتقال تاریخ از دوره‏ای به‏ دوره‏ای و رکن لازم تکامل جامعه بشری و عامل مبارزه چیست؟    مبارزه نو و کهنه شرط اساسی – انسان 66 – چرا کهنه باید از بین برود؟        از میان بردن وی جامعه را به سوی تکامل پیش می‏برد ، استحقاق‏ نابودی دارد نه از آن جهت که متجاوز است و دفع تجاوز مشروع و مقدس‏ است . 67 - حرکت انسان به سوی کمالات انسانیش از نوع چه حرکت است ؟              حرکت دینامیکی است نه از نوع حرکت مکانیکی . اینست که انسان باید " پرورش " داده شود نه اینکه " ساخته " شود ، مانند یک ماده صنعتی‏ 68 – اینکه حرکت انسان دینامیکی است و باید پرورش یابد چه چیز مفهوم پیدا می کند ؟  از نظر این بینش است که " خود " در انسان مفهوم پیدا می‏کند . خودیابی و متقابلا " مسخ " و " از خود بیگانگی " مفهوم و معنی می‏یابد. 69 – از نظر روانشناسی انسان چگونه است ؟                   مرکب - از یک سلسله‏ غرائز حیوانی که وجه مشترک انسان یا حیوان است و یک سلسله غرائز عالی‏ و از آن جمله است غریزه دینی و غریزه اخلاقی و غریزه حقیقت جوئی و غریزه‏ زیبائی که ارکان اولین شخصیت انسانی انسان و ما به الامتیاز انسان از سایر حیوانات است . 70 - از نظر فلسفی جامعه  از جنبه رابطه‏اش با اجزاء و افراد چگونه است ؟       مرکب واقعی ، و از لحاظ خصلتها ترکیبی از مجموع خصلتهای عالی‏ و دانی افراد به علاوه یک سلسله خصلتهای دیگر می‏شناسد که در وجود باقی و مستمر جامعه که " انسان الکل " است استمرار دارد . این حقیقت که‏ می‏گویند : رگ رگ است این آب شیرین و آب شور در خلائق می‏رود تا نفخ صور 71 - ، تاریخ ، مانند خود طبیعت ، به حکم سرشت خود متحول‏ و متکامل است ، حرکت به سوی کمال است یعنی چه ؟ . تحول و تکامل تاریخ تنها جنبه فنی و تکنیکی ابزاری و آنچه بدان " تمدن " نام می‏دهند ندارد ، گسترده و همه‏ جانبه است ، همه شؤون معنوی و فرهنگی انسان را در بر می‏گیرد و در جهت‏ آزادی انسان از وابستگی‏های محیطی و اجتماعی است . انسان در اثر همه جانبه بودن تکاملش ، تدریجا از وابستگیش به محیط طبیعی و اجتماعی ، کاسته و به نوعی وارستگی که مساوی است با وابستگی به‏ عقیده و ایمان و ایدئولوژی ، افزوده است و در آینده به آزادی کامل معنوی‏ یعنی وابستگی کامل به عقیده و ایمان و مسلک و ایدئولوژی خواهد رسید .  72 –اصل  نبرد و تنازع  چه نقشی در اجتماع دارد؟             موجب تحول و تکامل تاریخ 73 - نبرد درونی انسان قدما  چه گویند ؟               آن را نبرد میان عقل و نفس می‏خواندند. 74 – به تعبیر قرآن  نبرد میان انسان مترقی متعالی که در او ارزشهای انسانی رشد یافته با انسان پست منحرف حیوان صفت که ارزشهای انسانیش‏ مرده و چراغ فطرتش خاموش گشته است .  چیست ؟  به تعبیر قرآن : نبرد میان " جند الله " و " حزب الله " با " جند الشیطان " و " حزب الشیطان " . 75 - نظریه ابزاری چیست ؟                    تلاشها و کوششها یا  تمام نهضتهای‏ مذهبی و اخلاقی و انسانی تاریخ را توجیه طبقاتی می‏نمایند که این نوع نظریه به شدت محکوم و آن را نوعی قلب و تحریف معنوی تاریخ و اهانت به مقام انسانیت تلقی‏ میشود . 76 - واقعیات تاریخی در موردبسیاری از نهضتها که فقط برای‏ تأمین نیازمندیهای مادی جامعه بر پا شده است  چه گواهی می‏دهد؟  از طرف افرادی رهبری و هدایت - و لااقل حمایت - شده است که به نوعی وارستگی آراسته بوده‏اند . 77 - این نظریه بر خلاف نظریه ابزاری - که مدعی است همیشه نهضتهای پیشبرنده‏ از ناحیه محرومان و مستضعفان ، در جهت تأمین نیازهای مادی ، به موازات‏ تکامل ابزار تولید ، از راه دگرگون کردن نظامات و مقررات موجود و جانشین کردن نظاماتی دیگر به جای آنها بوده  مدعی چیست ؟ مدعی است که وجدان هر انسان ساخته و منعکس کننده موقعیت طبقاتی او است و مدعی است که وجدان‏ طبقه حاکم جبرا در جهت حفظ نظامات موجود است و وجدان طبقه محکوم جبرا در جهت دگرگونی " نظامات " و " سنت ها " و " ایدئولوژی " موجود است - از واقعیات تاریخی شاهد می‏آورد که نه نهضتهای پیشبرنده در انحصار محرومان و مستضعفان هر دوره بوده ، بلکه احیانا افرادی از بطن‏ طبقات مرفه و برخوردار برخاسته و خنجر خویش را در قلب نظام حاکم فرو برده‏اند ، آن چنانکه در قیام ابراهیم و موسی و رسول اکرم و امام حسین‏ مشهود است و نه همیشه هدفها منحصرا مادی بوده است ، آن چنانکه در نهضت‏ مسلمانان صدر اول گواه راستین آن را در می‏یابیم که علی ( ع ) با این جمله‏ ماهیت نهضت آنها را مشخص می‏کند : « و حملوا بصائرهم علی اسیافهم » (1) : همانا بینشهای واقع بینانه خویش را بر شمشیرهای خود حمل می‏کردند . 78 – قیامهای شعوبیه‏ و قیامهای علویین در دوره خلفا نمونه چگونه نهضتها و هدف آنها چیست ؟          هدف نهضت‏ اجرا و حاکمیت عملی همان مقررات و نظامات بوده است . 79 – انواع نبردها در تاریخ ؟           نبردهای پیشبرنده  - تسلسل منطقی حلقات تاریخ 80 - نبردهای پیشبرنده  چیست ؟ نبردهای پیشبرنده که تاریخ و انسانیت را به جلو برده و تکامل بخشیده است نبرد میان انسان متعالی مسلکی وارسته از خودخواهی و منفعت پرستی و وابسته به عقیده و ایمان و ایدئولوژی با انسان‏ بی مسلک خود خواه منحط حیوان صفت و فاقد حیات عقلانی و آرمانی بوده‏ است . نبردهای پیشبرنده و تکامل بخش ماهیت طبقاتی نداشته و به صورت صفت‏ آرائی میان نو و کهنه به مفهومی که درنظریه ابزاری بیان شد نبوده است . در طول تاریخ گذشته و آینده نبردهای انسان تدریجا بیشتر جنبه ایدئولوژیک پیدا کرده و می‏کند و انسان تدریجا از لحاظ ارزشهای انسانی به‏ مراحل کمال خود یعنی به مرحله انسان ایده‏آل و جامعه ایده‏آل نزدیکتر می‏شود تا آن جا که در نهایت امر ، حکومت و عدالت ، یعنی حکومت کامل ارزشهای‏ انسانی که در تعبیرات اسلامی از آن به " حکومت مهدی " تعبیر شده است‏ مستقر خواهد شد و از حکومت نیروهای باطل و حیوان مابانه و خودخواهانه و خود گرایانه اثری نخواهد بود .   81 – آیا نظریه تسلسل منطقی حلقات تاریخ  از نظر" ابزار گرایان "   درست است ؟                  خیر - بی‏اساس است . واقعیات تاریخی به ویژه آنچه در طول یک قرن‏ گذشته رخ داد پوچی این نظریه را روشن کرد . 82 - در یک قرن گذشته چه کشورهایی به سوسیالیسم گرویدند که مرحله کاپیتالیسم‏ را طی نکرده بودند ؟  شوروی و چین و کشورهای اروپای شرقی همه از این دستند ، و بر عکس کشورهائی که کاپیتالیسم را به اوج خود رسانده‏اند از قبیل امریکا و انگلستان در همان مرحله باقی مانده‏اند ، پیش بینیهای پیشوایان ابزار گرائی یک قرن پیش در مورد انقلاب کارگری در کشورهای صنعتی از قبیل‏ انگلستان و فرانسه خطا از آب در آمد . 83 - در جامعه‏های سرمایه‏داری طبقه مرفه چه نام دارد ؟       پرولتاریا  - که هرگونه اندیشه‏ انقلابی را از مغزش خارج 84 - مشروعیت  و قداست مبارزه مشروط به چیست ؟     مشروط به این نیست که حقوق فردی و یا ملی مورد تجاوز واقع شده باشد ، در همه زمینه‏هائی که یکی از مقدسات‏ بشر دچار مخاطره شده باشد مبارزه مشروع و مقدس است که  آن چه مبارزه را آهنگ حرکت را تندتر و سریعتر می‏کند .  85 - اصلاحات جزئی و آرام آرام چه فایده دارد؟              به نوبه خود کمک به مبارزه انسان حقجو و حق‏ طلب با انسان منحط است و آهنگ حرکت تاریخ را به سود اهل حق تند می‏نماید . و بر عکس ، فسادها ، تباهیها ، فسق و فجورها کمک به نیروی مقابل است و آهنگ حرکت‏ تاریخ را به زیان اهل حق کند می‏نماید . بنابراین بینش - بر خلاف بینش‏ ابزاری - آن چه باید رخ دهد از قبیل رسیدن یک میوه بر شاخ درخت است نه‏ از قبیل انفجار یک دیگ بخار . درخت هر چه بهتر از نظر آبیاری و غیره‏ مراقبت گردد و هر چه بیشتر با آفاتش مبارزه شود میوه بهتر و سالمتر و احیانا زودتر تحویل می‏دهد 86 – ایجاد نابسامانیها  و تخریبها طبق نظریه ابزاری آیا مشروع است ؟ اصلاحات جزئی و تدریجی مشروع است ، ایجاد نابسامانیها و تخریبها به منظور ایجاد بن بست و بحران که نظریه ابزاری‏ تجویز میکند نا مشروع است . 87 -  نوسانات تاریخ  در حرکت تکاملی چگونه است ؟        هر چند در مجموع ، حرکت تاریخ ، تکاملی است ولی - بر خلاف نظریه‏ ابزاری - سیر تکاملی تاریخ جبری و لایتخلف نیست ، یعنی چنین نیست که هر جامعه در هر مرحله تاریخی لزوما نسبت به مرحله قبل از خود کاملتر بوده‏ باشد . نظر به این که عامل اصلی این حرکت انسان است و انسان موجودی مختار و آزاد و انتخابگر است تاریخ در حرکت خود نوسانات دارد ، گاهی جلو می‏رود ، و گاهی به عقب بر می‏گردد ، گاه به راست منحرف می‏شود و گاه به چپ ، گاهی تند می‏رود و گاهی کند و احیانا برای مدتی ساکن و راکد و بی حرکت می‏ماند ، یک جامعه همچنانکه تعالی می‏یابد انحطاط پیدا می‏کند ، 88 - تاریخ تمدنهای بشری یک سلسله ؟              یک سلسله  تعالیها و سپس انحطاطها و انقراضها نیست ، در عین حال همچنانکه " توین بی " مورخ و دانشمند شهیر معاصر گفته است : انحطاط تمدنها امری اجتناب ناپذیر است ، ولی تاریخ‏ بشریت در مجموع خود یک خط سیر تکاملی را طی کرده است . 89 – سیر تکاملی بشریت بسوی آزادی از چیست ؟         از  جبر طبیعت و اجتماع 90 - ماهیت جهاد  در جامعه بشری چیست ؟      جهاد و امر به معروف ماهیت انسانی دارد نه طبقاتی . 91 - اصالت نیروی فکری و اخلاقی در چیست ؟    نیروی اقناع فکری ، یعنی نیروی برهان و استدلال اصالت دارد ، به‏ عبارت دیگر وجدان بشر چه از نظر فکری و چه از نظر گرایشهای متعالی‏ انسانی نیروئی است اصیل و احیانا حاکم بر مقتضیات مادی . 92 -  مثلث هگلی  چیست ؟         مثلث " تز - آنتی - تز - سنتز " در شکل هگلی و مارکسیستی نه در طبیعت صدق می‏کند و نه در تاریخ . بالنتیجه تاریخ از میان اضداد عبور نمی‏کند و حلقات تاریخ به صورت رشته‏ای از ضداد که از یکدیگر مشتق شده و به یکدیگر تبدل یافته‏اند ، نیست . 93 – مثلث هگلی مبنی بر چیست ؟ این مثلث مبنی بر دو تبدل است و یک ترکیب ، یعنی تبدیل اشیاء به‏ ضدشان وتبدل ضد به ضد ضد و ترکیب در مرحله سوم . طبیعت به این صورت عمل نمی‏کند ، آن چه در طبیعت وجود دارد یا ترکیب اضداد است و تبدیل نیست و یا تبدیل اضداد است و ترکیب نیست . و یا تکامل است ، نه ترکیب اضداد و نه تبدیل آنها . 94 – تضاد  عناصر چه نام دارد؟   عناصر که نوعی تضاد میان آنها حکمفرما است و لغت " آخشیج " به همین‏ مناسبت در مورد آنها به کار برده شده است ، بدون آن که به یکدیگر متبدل‏ گردند ، ترکیب می‏شوند ، آن چنانکه مثلا از ترکیب هیدروژن واکسیژن ، آب‏ 95 – در مثل ترکیب‏ آب از اکسیژن و هیدروژن "سنتز " و " تز " و " آنتی تز " را مشخص کنید . ‏ آب از اکسیژن و هیدروژن که از ترکیب دو ضد ، شی‏ء سومی به وجود می‏آید ، آن شی‏ء سوم را " سنتز " و دو جزء اصلی را " تز " و " آنتی تز " اصطلاح کنیم ، ولی می‏دانیم که این یک اصطلاح محض است و فقط میل قلبی ما را به این که این اصطلاح را به کار ببریم ارضا می‏کند. همه اینگونه جریانها را جریان " دیالکتیکی " بنامیم .  96 -  دو تلقی از انسان چیست ؟    دو نوع بینش درباره حرکت تکاملی تاریخ ، نتیجه دو نوع تلقی ازانسان و هویت واقعی او و استعدادهای نهفته او است =  الف - انسان در ذات خود فاقد شخصیت انسانی است . هیچ امر ماوراءحیوانی در سرشت او نهاده نشده است . ب - انسان ، ارزشهای انسانی در انسان اصالت دارد ، یعنی‏ بالقوه به صورت یک سلسله تقاضاها در سرشت او نهاده شده است ، انسان‏ به موجب سرشت‏های انسانی خود خواهان ارزشهای متعالی انسانی است ، و به‏ تعبیر دیگر خواهان حق و حقیقت و عدالت و مکرمتهای اخلاقی است. 97 -  انسان ایده‏آل ، انسان کامل ، انسان نمونه ، آنچه انسان باید آن باشد و فعلا نیست چیست ؟  هیچ چیز ، هر چه‏ محیط به او بدهد همان است که باید باشد . خصلت اساسی ویژه‏ای انسان که معیار انسانیت اوست و بدون آن از انسانیت فقط نام می‏ماند. 98 - " خود " انسان چیست که اگر از او گرفته شود از خود بیگانه شده است ؟ ارزشهای انسانی- انسانیت - فطرت 99-  انسان‏ به موجب چه چیز خود خواهان ارزشهای متعالی انسانی است؟          سرشت‏های انسانی 100 – انسان به کمک چه چیز طراح جامعه است ؟                عقل 101 - نقش وحی برای انسان چیست ؟   هادی و حامی ارزشهای انسانی او را یاری میدهد و راهنمائی مینماید . 102 -  تأثیر انسان بر روی محیط  چگونه است ؟            صرفا به صورت یک عکس‏العمل‏ جبری و غیر قابل تخلف نیست ، انسان به حکم این که موجودی آگاه ، آزاد ، انتخابگر ، با اراده و مجهز به سرشتهای متعالی است ، احیانا عکس‏العملهائی انجام میدهد بر خلاف آنچه یک حیوان نا آگاه و محکوم محیط انجام می‏دهد . 103 -  خصلت اساسی ویژه‏ انسان و نتیجه آن چیست ؟                    معیار انسانیت - نیروی تسلط و حاکمیت انسان بر نفس‏ خویش و قیام علیه تبه کاریهای خود است ، روشنیهای حیات انسانی در طول‏ تاریخ از همین خصلت ناشی می‏شود و این خصلت عالی در نظریه ابزاری نادیده‏ گرفته شده است . 104 - تلقی ، تعبیر و تفسیر قرآن  از تاریخ چیست ؟         شکل دوم است . از نظر قرآن مجید ، از آغاز جهان همواره نبردی پیگیر میان گروه اهل حق و گروه اهل‏ باطل ، میان گروهی از طراز ابراهیم و موسی و عیسی و محمد صلوات الله علیهم و پیروان مؤمن آنها و گروهی از طراز نمرود و فرعون و جباران یهود و ابوسفیان و امثالهم بر پا بوده است ، هر فرعونی موسائی در برابر خود داشته است " لکل فرعون موسی " . به تعبیر مولوی همواره دو پرچم ، یکی سپید و دیگری سیاه ، در جهان‏ افراشته بوده است : دو علم افراخت اسپید و سیاه آن یکی آدم دگر ابلیس راه  105 - آموزندگی تاریخ از نظر قرآن  و ....چگونه است ؟     تکیه قرآن بر تاثیر تعیین کننده عوامل اخلاقی موجب شده که تاریخ را بصورت یک منبع آموزشی مفید درآورد.  الف -  اگر وقایع تاریخی یک سلسله حوادث تصادفی و اتفاقی باشد و هیچ چیز شرط هیچ چیز نباشد ، تاریخ با افسانه تفاوت نخواهد داشت ، یک سرگرمی‏ می‏تواند باشد و غذای خیال ، جنبه آموزندگی نخواهد داشت .  ب - و اگر تاریخ ضابطه و قاعده داشته باشد ، ولی اراده انسانی نقشی نداشته‏ باشد ، تاریخ از جنبه نظری آموزنده است ، نه از جنبه عملی ، بنابراین‏ فرض آموزش تاریخ نظیر آموزش حوادث دورترین کهکشانها است که انسان در عین اطلاع کامل ، کوچکترین نقشی در تغییر و هدایت و تعیین جهت آنها نمی‏تواند داشته باشد . ج -  و اگر ضابطه و قاعده داشته باشد و انسان نیز نقش مؤثر داشته باشد و عامل تعیین کننده را زور یا زر بدانیم ، تاریخ آموزنده است اما آموزنده‏ بدی . همچنین اگر علم را بعنوان یک وسیله زور و قدرت ، عامل تعیین‏ کننده بدانیم .  د- اما اگر تاریخ را دارای قاعده و ضابطه ، و اراده انسان را مؤثر در تحولات تاریخ ، و نقش اصیل و نهائی را در سعادت و کمال جامعه برای‏ ارزشهای اخلاقی و انسانی بدانیم ، آن وقت است که تاریخ هم آموزنده است و هم مفید . قرآن با چنین دیدی به‏ تاریخ نگاه می‏کند . 106 – از نظر قرآن جهاد مستمر پیش رونده چه ماهیتی دارد؟  در قرآن به نقش به اصطلاح مرتجعانه " ملاء " و " مترفین " و " مستکبرین " و نقش حق طلبانه " مستضعفین " تصریح شده است ، در عین‏ حال از نظر قرآن ، آن جهاد مستمر پیش برنده‏ای که از فجر تاریخ وجود داشته و دارد ، ماهیت معنوی و انسانی دارد نه مادی و طبقاتی . جامعه ایده‏آل 107 - آرمان قیام و انقلاب مهدی ( ع ) چگونه  فلسفه ای است ؟        فلسفه  بزرگ اجتماعی اسلامی است ، این آرمان بزرگ گذشته از اینکه الهام بخش ایده و راه گشای به سوی آینده‏ است ، آینه بسیار مناسبی است برای شناخت آرمانهای اسلامی . این نوید ، ارکان وعناصر مختلفی دارد که برخی فلسفی و جهانی است و جزئی از جهان بینی اسلامی است ، برخی فرهنگی و تربیتی است ، برخی سیاسی‏ است ، برخی اقتصادی است ، برخی اجتماعی است ، برخی انسانی ، یا انسانی‏ - طبیعی است . 108 - مشخصات انتظار بزرگ  چیست ؟ - خوشبینی به آینده بشریت - پیروزی نهائی صلاح و تقوا و صلح و عدالت و آزادی و صداقت برزور و استکبار و ظلم و اختناق و دجل و ( دجالگری و فریب) - حکومت جهانی واحد .  - عمران تمام زمین در حدی که نقطه خراب و آباد ناشده باقی نماند .  - بلوغ بشریت به خردمندی کامل و پیروی از فکر و ایدئولوژی و آزادی‏ از اسارت شرائط طبیعی و اجتماعی و غرائز حیوانی .  - حداکثر بهره گیری از مواهب زمین .  - بر قراری مساوات کامل میان انسانها در امر ثروت .  - منتفی شدن کامل مفاسد اخلاقی از قبیل زنا ، ربا ، شرب خمر ، خیانت‏ ، دزدی ، آدمکشی و غیره و خالی شدن روانها از عقده‏ها و کینه‏ها .  - منتفی شدن جنگ و بر قراری صلح و صفا و محبت و تعاون . - ناسازگاری انسان و طبیعت .  109- نظرات در مورد  آینده بشریت چگونه است‏؟   الف -  شر و فساد وبدبختی ، لازمه لاینفک حیات بشری است و بنابراین زندگی بی ارزش است و عاقلانه‏ترین کارها خاتمه دادن به حیات و زندگی است . ب - بعضی اساسا حیات بشر را ابتر می‏دانند ، معتقدند که بشر در اثر پیشرفت حیرت‏آور تکنیک و ذخیره کردن انبارهای وحشتناک وسائل تخریبی ، رسیده به مرحله‏ای که به اصطلاح با گوری که با دست خود کنده یک گام بیشتر فاصله ندارد)  . راسل – انیشتن ) ج -  نظریه سوم اینست که شر و فساد لازم لاینفک طبیعت بشر نیست ، شر و فساد و تباهی معلول مالکیت فردی است ، تا این ام‏الفساد هست ، شر و فساد هم هست . مالکیت فردی معلول درجه‏ای از تکامل ابزار تولید است و با خواسته انسانها این ام‏الفساد از بین نمی‏رود ، ولی تکامل ابزار تولید و جبر ماشین روزی ریشه این ام الفساد را جبرا خواهد کند . پس آنچه مایه وپایه خوشبختی است تکامل ماشین است .  د - نظریه چهارم این است که ریشه فسادها و تباهی‏ها نقص روحی و معنوی‏ انسان است . انسان هنوز دوره جوانی و ناپختگی را طی می‏کند و خشم و شهوت‏ بر او و عقل او حاکم است . انسان بالفطره در راه تکامل فکری و اخلاقی و معنوی پیش می‏رود . نه شر و فساد لازم لاینفک طبیعت بشر است و نه جبر تمدن فاجعه خودکشی دسته جمعی را پیش خواهد آورد . (آینده‏ای بس روشن و سعادت بخش و انسانی ) 110 -  دو نوع انتظار فرج چیست ؟ انتظاری که سازنده است ، تحرک بخش است ، تعهدآور است ، عبادت ، بلکه با فضیلت‏ترین عبادت است و انتظاری که ویرانگر است ، باز دارنده‏ است ، فلج کننده است ، و نوعی " اباحیگری " محسوب می‏شود .‏ 111- قداست شهید ؟     از نظر اسلام ، هر کس به مقام و درجه " شهادت " نائل آید که اسلام با معیارهای خاص خودش او را شهید بشناسد ، یعنی واقعا در راه هدفهای عالی‏ اسلامی ، به انگیزه برقراری ارزشهای واقعی بشری کشته بشود به یکی از عالیترین و راقیترین درجات و مراتبی که یک انسان ممکن است در سیر صعودی خود نائل شود نائل می‏گردد . 112 -  آیه به حق پیوستگی شهید ؟ « و لا تحسین الذین‏ قتلوا فی سبیل الله امواتا بل احیاء عند ربهم یرزقون »- گمان مبر آنانرا که در راه حق شهید شده‏اند مرده‏اند ، خیر ، آنها زندگانی هستند " نزد " پروردگارشان ، و متنعم به انعامات او . 113 – چه کسان دیگر مقام شهید دارند؟          اگر کسی طالب علم باشد و در خلال دانشجویی و طلبگی بمیرد " شهید " از دنیا رفته‏ است . این تعبیر قداست و علو مقام طالب علم را می‏رساند . همچنین‏ درباره کسی که برای اداره عائله‏اش خود را به رنج می‏افکند و کار می‏کند و زحمت می‏کشد که البته این خود یک فریضه است ، زیرا اسلام با بیکاری و بیکارگی و کل بر مردم بودن به شدت مخالف است ، گفته شده است « الکاد لعیاله کالمجاهد فی سبیل الله » . آنکس که برای عائله‏اش کار می‏کند و زحمت می‏کشد و خود را به رنج می‏افکند مانند " مجاهد در راه خدا " است‏ 114 -  حق شهید چقدر است؟ هیچکس حقی به اندازه حق شهدا بر بشریت‏ ندارد . 115 -  قرآن کریم تعبیر لطیفش در مورد پیامبر چیست ؟                     " سراج منیر " چراغ نور افشان می‏خواند . در این تعبیر مفهوم ظلمت زدائی که توأم با سوختن و روشن کردن است گنجانیده شده است . می‏فرماید : « یا ایها النبی انا ارسلناک شاهدا و مبشرا و نذیرا »( 1 ) « و داعیا الی الله بأذنه و سراجا منیرا »ای پیامبر تو را فرستادیم گواه و نوید دهنده و بیم رساننده و دعوت کننده به حق به اذن حق‏ و چراغی نورافشان . 116 – شعر مولوی با اشاره به آیه کریمه « یا ایها المزمل قم اللیل الا قلیلا » ؟ خواند مزمل نبی را زین سبب که برون آی از گلیم ای بوالهرب هین قم اللیل که شمعی ای همام شمع ، دائم شب بود اندر قیام 117 - بدن شهید و لباس شهید چه نام دارد؟ روح و شخصیت شهید آن چنان پاک و وارسته شده که در بدنش و در خونش و حتی در جامه‏اش اثر گذاشته است . بدن شهید یک " جسد متروح " است ، یعنی جسدی است که احکام روح بر آن جاری شده است ، همچنانکه جامعه شهادتش " لباس متجسد " است ، یعنی حکم روح بر بدن جاری شده و حکم جاری شده بر بدن ، بر لباس و جامه‏ جاری شده است . بدن و جامه شهید از ناحیه روح و اندیشه و حق پرستی و پا کباختگیش کسب‏ شرافت کرده است . شهید اگر در میدان معرکه جان به جان آفرین تسلیم کند ، بدون غسل و کفن‏ ، با همان تن خون آلوده و جامه خون آلوده دفن می‏شود . 118 - منشأ قداست شهادت  چیست ؟              بدیهی است که شهادت‏ از آن جهت که کشته شدن است تقدس ندارد 119-  مرگ و میرهای اشخاص انواع و اقسام دارد : 1 -  مرگ طبیعی - نه افتخار آمیزاست و نه ملامت خیز 2-  مرگ اخترامی در اثر بیماریها ، مثلا حصبه ، وبا و غیره ، یا در اثر حوادث یا سوانحی از قبیل زلزله و سیل و حوادثی از این قبیل . این گونه‏ مرگها هر چند ملامت یا افتخاری ندارد ، اما " نفله شدن " هست ، و قهرا موجب تأسف . 3-   مرگهائی که پای یک جنایت در کار است 4 - مرگهائی که خود آن مرگها " جنایت " است . از قبیل خود کشیها .  5 - مرگهائی که " شهادت " است - تعبیر قرآن " « فی سبیل الله »" است . 120 - متاسفانه بعضی ذاکران سید الشهداء ( ع ) تلقی‏شان از مرگ ابا عبدالله ( ع ) از چه  نوع  است ؟    نوع سوم است ، یعنی نفله شدن و هدر رفتن . 121 - قرآن کریم  کدام سه مفهوم مقدس را در بسیاری از آیات خود ، توأم آورده‏ است ؟      " ایمان " ، " هجرت " و " جهاد " .

باتشکر ازهمکار خوبم از – وبلاگ. نمونه سوالات آزمون فرهنگیان- موفق باشید 

برچسب‌ها: دوره ضمن خدمت, سوالهای کتاب قیام ضرت مهدی, نمونه سوالات کتاب قیام حضرت مهدی, عج, اثر شهید آیت الله مطهری

61 - سوسیالیسم مارکسیسم به چه قائلند ؟                    بر شناخت تسلسل منطقی حلقات تاریخ

62 – از نظر فلاسفه پیشین‏  " طفره" چیست ؟              عبور از نقطه‏ای به نقطه‏ای دیگر بدون‏ عبور از یکی از راههائیکه آنها را به یکدیگر متصل می‏کند . و مانند این‏ است که نطفه انسان قبل از عبور از مرحله جنینی به مرحله تولد برسد و یا نوزاد بدون آن که دوره کودکی را طی کند به صورت جوانی بروند در آید و یا آقای حسن که فرزند احمد است پیش از آنکه احمد به دنیا بیاید از مادر متولد شود .

63 – رابطه  کاپیتالیسم یعنی سرمایه‏داری و فئودالیسم و سوسیالیسم چگونه است ؟    

کاپیتالیسم حلقه‏ای است‏ متوسط میان فئودالیسم و سوسیالیسم ، عبور از فئودالیسم به سوسیالیسم بدون‏ عبور از کاپیتالیسم امری محال است.

64 - سوسیالیستهای‏ ایده‏آلیست و سوسیالیسم تخیلی کیانند ؟              سوسیالیستهائی را که ابتدا به ساکن و صرفا به اتکاء یک ایدئولوژی ، بدون توجه به جبر تاریخ و تسلسل منطقی‏ حلقات تاریخ ، می‏خواستند سوسیالیسم را پایه گذاری کنند سوسیالیستهای‏ ایده‏آلیست و سوسیالیسم آنها را سوسیالیسم تخیلی نامیدند.

65 - شرط اساسی انتقال تاریخ از دوره‏ای به‏ دوره‏ای و رکن لازم تکامل جامعه بشری و عامل مبارزه چیست؟    

مبارزه نو و کهنه شرط اساسی – انسان

66 – چرا کهنه باید از بین برود؟        
از میان بردن وی جامعه را به سوی تکامل پیش می‏برد ، استحقاق‏ نابودی دارد نه از آن جهت که متجاوز است و دفع تجاوز مشروع و مقدس‏ است .

67 - حرکت انسان به سوی کمالات انسانیش از نوع چه حرکت است ؟              حرکت دینامیکی است نه از نوع حرکت مکانیکی . اینست که انسان باید " پرورش " داده شود نه اینکه " ساخته " شود ، مانند یک ماده صنعتی‏

68 – اینکه حرکت انسان دینامیکی است و باید پرورش یابد چه چیز مفهوم پیدا می کند ؟

 از نظر این بینش است که " خود " در انسان مفهوم پیدا می‏کند . خودیابی و متقابلا " مسخ " و " از خود بیگانگی " مفهوم و معنی می‏یابد.

69 – از نظر روانشناسی انسان چگونه است ؟                   مرکب - از یک سلسله‏ غرائز حیوانی که وجه مشترک انسان یا حیوان است و یک سلسله غرائز عالی‏ و از آن جمله است غریزه دینی و غریزه اخلاقی و غریزه حقیقت جوئی و غریزه‏ زیبائی که ارکان اولین شخصیت انسانی انسان و ما به الامتیاز انسان از سایر حیوانات است .

70 - از نظر فلسفی جامعه  از جنبه رابطه‏اش با اجزاء و افراد چگونه است ؟       مرکب واقعی ، و از لحاظ خصلتها ترکیبی از مجموع خصلتهای عالی‏ و دانی افراد به علاوه یک سلسله خصلتهای دیگر می‏شناسد که در وجود باقی و مستمر جامعه که " انسان الکل " است استمرار دارد . این حقیقت که‏ می‏گویند :

رگ رگ است این آب شیرین و آب شور

در خلائق می‏رود تا نفخ صور

71 - ، تاریخ ، مانند خود طبیعت ، به حکم سرشت خود متحول‏ و متکامل است ، حرکت به سوی کمال است یعنی چه ؟

. تحول و تکامل تاریخ تنها جنبه فنی و تکنیکی ابزاری و آنچه بدان " تمدن " نام می‏دهند ندارد ، گسترده و همه‏ جانبه است ، همه شؤون معنوی و فرهنگی انسان را در بر می‏گیرد و در جهت‏ آزادی انسان از وابستگی‏های محیطی و اجتماعی است .
انسان در اثر همه جانبه بودن تکاملش ، تدریجا از وابستگیش به محیط طبیعی و اجتماعی ، کاسته و به نوعی وارستگی که مساوی است با وابستگی به‏
عقیده و ایمان و ایدئولوژی ، افزوده است و در آینده به آزادی کامل معنوی‏ یعنی وابستگی کامل به عقیده و ایمان و مسلک و ایدئولوژی خواهد رسید .
 

72 –اصل  نبرد و تنازع  چه نقشی در اجتماع دارد؟             موجب تحول و تکامل تاریخ

73 - نبرد درونی انسان قدما  چه گویند ؟               آن را نبرد میان عقل و نفس می‏خواندند.

74 – به تعبیر قرآن  نبرد میان انسان مترقی متعالی که در او ارزشهای انسانی رشد یافته با انسان پست منحرف حیوان صفت که ارزشهای انسانیش‏
مرده و چراغ فطرتش خاموش گشته است .  چیست ؟  

به تعبیر قرآن : نبرد میان " جند الله " و " حزب الله " با " جند الشیطان " و " حزب الشیطان " .

75 - نظریه ابزاری چیست ؟                    تلاشها و کوششها یا  تمام نهضتهای‏ مذهبی و اخلاقی و انسانی تاریخ را توجیه طبقاتی می‏نمایند که این نوع نظریه به شدت محکوم و آن را نوعی قلب و تحریف معنوی تاریخ و اهانت به مقام انسانیت تلقی‏ میشود .

76 - واقعیات تاریخی در موردبسیاری از نهضتها که فقط برای‏ تأمین نیازمندیهای مادی جامعه بر پا شده است  چه گواهی می‏دهد؟  

از طرف افرادی رهبری و هدایت - و لااقل حمایت - شده است که به نوعی وارستگی آراسته بوده‏اند .

77 - این نظریه بر خلاف نظریه ابزاری - که مدعی است همیشه نهضتهای پیشبرنده‏ از ناحیه محرومان و مستضعفان ، در جهت تأمین نیازهای مادی ، به موازات‏ تکامل ابزار تولید ، از راه دگرگون کردن نظامات و مقررات موجود و جانشین کردن نظاماتی دیگر به جای آنها بوده  مدعی چیست ؟

مدعی است که وجدان هر انسان ساخته و منعکس کننده موقعیت طبقاتی او است و مدعی است که وجدان‏ طبقه حاکم جبرا در جهت حفظ نظامات موجود است و وجدان طبقه محکوم جبرا در جهت دگرگونی " نظامات " و " سنت ها " و " ایدئولوژی " موجود است - از واقعیات تاریخی شاهد می‏آورد که نه نهضتهای پیشبرنده در انحصار محرومان و مستضعفان هر دوره بوده ، بلکه احیانا افرادی از بطن‏ طبقات مرفه و برخوردار برخاسته و خنجر خویش را در قلب نظام حاکم فرو برده‏اند ، آن چنانکه در قیام ابراهیم و موسی و رسول اکرم و امام حسین‏ مشهود است و نه همیشه هدفها منحصرا مادی بوده است ، آن چنانکه در نهضت‏ مسلمانان صدر اول گواه راستین آن را در می‏یابیم که علی ( ع ) با این جمله‏ ماهیت نهضت آنها را مشخص می‏کند : « و حملوا بصائرهم علی اسیافهم » (1) : همانا بینشهای واقع بینانه خویش را بر شمشیرهای خود حمل می‏کردند .

78 – قیامهای شعوبیه‏ و قیامهای علویین در دوره خلفا نمونه چگونه نهضتها و هدف آنها چیست ؟         

 هدف نهضت‏ اجرا و حاکمیت عملی همان مقررات و نظامات بوده است .

– انواع نبردها در تاریخ ؟           

نبردهای پیشبرنده  - تسلسل منطقی حلقات تاریخ

80 - نبردهای پیشبرنده  چیست ؟

نبردهای پیشبرنده که تاریخ و انسانیت را به جلو برده و تکامل بخشیده است نبرد میان انسان متعالی مسلکی وارسته از خودخواهی و منفعت پرستی و وابسته به عقیده و ایمان و ایدئولوژی با انسان‏ بی مسلک خود خواه منحط حیوان صفت و فاقد حیات عقلانی و آرمانی بوده‏ است .
نبردهای پیشبرنده و تکامل بخش ماهیت طبقاتی نداشته و به صورت صفت‏ آرائی میان نو و کهنه به مفهومی که درنظریه ابزاری بیان شد نبوده است . در طول تاریخ گذشته و آینده نبردهای انسان تدریجا بیشتر جنبه ایدئولوژیک پیدا کرده و می‏کند و انسان تدریجا از لحاظ ارزشهای انسانی به‏ مراحل کمال خود یعنی به مرحله انسان ایده‏آل و جامعه ایده‏آل نزدیکتر می‏شود تا آن جا که در نهایت امر ، حکومت و عدالت ، یعنی حکومت کامل ارزشهای‏ انسانی که در تعبیرات اسلامی از آن به " حکومت مهدی " تعبیر شده است‏ مستقر خواهد شد و از حکومت نیروهای باطل و حیوان مابانه و خودخواهانه و خود گرایانه اثری نخواهد بود .

81 – آیا نظریه تسلسل منطقی حلقات تاریخ  از نظر" ابزار گرایان "   درست است ؟                  خیر - بی‏اساس است . واقعیات تاریخی به ویژه آنچه در طول یک قرن‏ گذشته رخ داد پوچی این نظریه را روشن کرد .

82 - در یک قرن گذشته چه کشورهایی به سوسیالیسم گرویدند که مرحله کاپیتالیسم‏ را طی نکرده بودند ؟

 شوروی و چین و کشورهای اروپای شرقی همه از این دستند ، و بر عکس کشورهائی که کاپیتالیسم را به اوج خود رسانده‏اند از قبیل امریکا و انگلستان در همان مرحله باقی مانده‏اند ، پیش بینیهای پیشوایان ابزار گرائی یک قرن پیش در مورد انقلاب کارگری در کشورهای صنعتی از قبیل‏ انگلستان و فرانسه خطا از آب در آمد .

83 - در جامعه‏های سرمایه‏داری طبقه مرفه چه نام دارد ؟       پرولتاریا  - که هرگونه اندیشه‏ انقلابی را از مغزش خارج

84 - مشروعیت  و قداست مبارزه مشروط به چیست ؟     

مشروط به این نیست که حقوق فردی و یا ملی مورد تجاوز واقع شده باشد ، در همه زمینه‏هائی که یکی از مقدسات‏ بشر دچار مخاطره شده باشد مبارزه مشروع و مقدس است که  آن چه مبارزه را آهنگ حرکت را تندتر و سریعتر می‏کند .
 

85 - اصلاحات جزئی و آرام آرام چه فایده دارد؟             

 به نوبه خود کمک به مبارزه انسان حقجو و حق‏ طلب با انسان منحط است و آهنگ حرکت تاریخ را به سود اهل حق تند می‏نماید . و بر عکس ، فسادها ، تباهیها ، فسق و فجورها کمک به نیروی مقابل است و آهنگ حرکت‏ تاریخ را به زیان اهل حق کند می‏نماید .

بنابراین بینش - بر خلاف بینش‏ ابزاری - آن چه باید رخ دهد از قبیل رسیدن یک میوه بر شاخ درخت است نه‏ از قبیل انفجار یک دیگ بخار . درخت هر چه بهتر از نظر آبیاری و غیره‏ مراقبت گردد و هر چه بیشتر با آفاتش مبارزه شود میوه بهتر و سالمتر و احیانا زودتر تحویل می‏دهد

86 – ایجاد نابسامانیها  و تخریبها طبق نظریه ابزاری آیا مشروع است ؟

اصلاحات جزئی و تدریجی مشروع است ، ایجاد نابسامانیها و تخریبها به منظور ایجاد بن بست و بحران که نظریه ابزاری‏ تجویز میکند نا مشروع است .

87 -  نوسانات تاریخ  در حرکت تکاملی چگونه است ؟        

هر چند در مجموع ، حرکت تاریخ ، تکاملی است ولی - بر خلاف نظریه‏ ابزاری - سیر تکاملی تاریخ جبری و لایتخلف نیست ، یعنی چنین نیست که هر جامعه در هر مرحله تاریخی لزوما نسبت به مرحله قبل از خود کاملتر بوده‏ باشد . نظر به این که عامل اصلی این حرکت انسان است و انسان موجودی مختار و آزاد و انتخابگر است تاریخ در حرکت خود نوسانات دارد ، گاهی جلو می‏رود ، و گاهی به عقب بر می‏گردد ، گاه به راست منحرف می‏شود و گاه به چپ ، گاهی تند می‏رود و گاهی کند و احیانا برای مدتی ساکن و راکد و بی حرکت می‏ماند ، یک جامعه همچنانکه تعالی می‏یابد انحطاط پیدا می‏کند ،

88 - تاریخ تمدنهای بشری یک سلسله ؟              یک سلسله  تعالیها و سپس انحطاطها و انقراضها نیست ، در عین حال همچنانکه " توین بی " مورخ و دانشمند شهیر معاصر گفته است : انحطاط تمدنها امری اجتناب ناپذیر است ، ولی تاریخ‏ بشریت در مجموع خود یک خط سیر تکاملی را طی کرده است .

89 – سیر تکاملی بشریت بسوی آزادی از چیست ؟         از  جبر طبیعت و اجتماع

90 - ماهیت جهاد  در جامعه بشری چیست ؟     

 جهاد و امر به معروف ماهیت انسانی دارد نه طبقاتی .

91 - اصالت نیروی فکری و اخلاقی در چیست ؟   

 نیروی اقناع فکری ، یعنی نیروی برهان و استدلال اصالت دارد ، به‏ عبارت دیگر وجدان بشر چه از نظر فکری و چه از نظر گرایشهای متعالی‏ انسانی نیروئی است اصیل و احیانا حاکم بر مقتضیات مادی .

92 -  مثلث هگلی  چیست ؟         مثلث " تز - آنتی - تز - سنتز " در شکل هگلی و مارکسیستی نه در طبیعت صدق می‏کند و نه در تاریخ . بالنتیجه تاریخ از میان اضداد عبور نمی‏کند و حلقات تاریخ به صورت رشته‏ای از ضداد که از یکدیگر مشتق شده و به یکدیگر تبدل یافته‏اند ، نیست .

93 – مثلث هگلی مبنی بر چیست ؟

این مثلث مبنی بر دو تبدل است و یک ترکیب ، یعنی تبدیل اشیاء به‏ ضدشان وتبدل ضد به ضد ضد و ترکیب در مرحله سوم .
طبیعت به این صورت عمل نمی‏کند ، آن چه در طبیعت وجود دارد یا ترکیب اضداد است و تبدیل نیست و یا تبدیل اضداد است و ترکیب نیست . و یا تکامل است ، نه ترکیب اضداد و نه تبدیل آنها .

94 – تضاد  عناصر چه نام دارد؟   
عناصر که نوعی تضاد میان آنها حکمفرما است و لغت " آخشیج " به همین‏ مناسبت در مورد آنها به کار برده شده است ، بدون آن که به یکدیگر متبدل‏ گردند ، ترکیب می‏شوند ، آن چنانکه مثلا از ترکیب هیدروژن واکسیژن ، آب‏

95 – در مثل ترکیب‏ آب از اکسیژن و هیدروژن "سنتز " و " تز " و " آنتی تز " را مشخص کنید .

‏ آب از اکسیژن و هیدروژن که از ترکیب دو ضد ، شی‏ء سومی به وجود می‏آید ، آن شی‏ء سوم را " سنتز " و دو جزء اصلی را " تز " و " آنتی تز " اصطلاح کنیم ، ولی می‏دانیم که این یک اصطلاح محض است و فقط میل قلبی ما را به این که این اصطلاح را به کار ببریم ارضا می‏کند. همه اینگونه جریانها را جریان " دیالکتیکی " بنامیم .
 

96 -  دو تلقی از انسان چیست ؟    دو نوع بینش درباره حرکت تکاملی تاریخ ، نتیجه دو نوع تلقی ازانسان و هویت واقعی او و استعدادهای نهفته او است =

 الف - انسان در ذات خود فاقد شخصیت انسانی است . هیچ امر ماوراءحیوانی در سرشت او نهاده نشده است .

ب - انسان ، ارزشهای انسانی در انسان اصالت دارد ، یعنی‏ بالقوه به صورت یک سلسله تقاضاها در سرشت او نهاده شده است ، انسان‏ به موجب سرشت‏های انسانی خود خواهان ارزشهای متعالی انسانی است ، و به‏ تعبیر دیگر خواهان حق و حقیقت و عدالت و مکرمتهای اخلاقی است.

97 -  انسان ایده‏آل ، انسان کامل ، انسان نمونه ، آنچه انسان باید آن باشد و فعلا نیست چیست ؟

 هیچ چیز ، هر چه‏ محیط به او بدهد همان است که باید باشد . خصلت اساسی ویژه‏ای انسان که معیار انسانیت اوست و بدون آن از انسانیت فقط نام می‏ماند.

98 - " خود " انسان چیست که اگر از او گرفته شود از خود بیگانه شده است ؟

ارزشهای انسانی- انسانیت - فطرت

99-  انسان‏ به موجب چه چیز خود خواهان ارزشهای متعالی انسانی است؟          سرشت‏های انسانی

100 – انسان به کمک چه چیز طراح جامعه است ؟                عقل

101 - نقش وحی برای انسان چیست ؟   هادی و حامی ارزشهای انسانی او را یاری میدهد و راهنمائی مینماید .

102 -  تأثیر انسان بر روی محیط  چگونه است ؟            صرفا به صورت یک عکس‏العمل‏ جبری و غیر قابل تخلف نیست ، انسان به حکم این که موجودی آگاه ، آزاد ، انتخابگر ، با اراده و مجهز به سرشتهای متعالی است ، احیانا عکس‏العملهائی انجام میدهد بر خلاف آنچه یک حیوان نا آگاه و محکوم محیط انجام می‏دهد .

103 -  خصلت اساسی ویژه‏ انسان و نتیجه آن چیست ؟                    معیار انسانیت - نیروی تسلط و حاکمیت انسان بر نفس‏ خویش و قیام علیه تبه کاریهای خود است ، روشنیهای حیات انسانی در طول‏ تاریخ از همین خصلت ناشی می‏شود و این خصلت عالی در نظریه ابزاری نادیده‏ گرفته شده است .

104 - تلقی ، تعبیر و تفسیر قرآن  از تاریخ چیست ؟         شکل دوم است . از نظر قرآن مجید ، از آغاز جهان همواره نبردی پیگیر میان گروه اهل حق و گروه اهل‏ باطل ، میان گروهی از طراز ابراهیم و موسی و عیسی و محمد صلوات الله علیهم و پیروان مؤمن آنها و گروهی از طراز نمرود و فرعون و جباران یهود و ابوسفیان و امثالهم بر پا بوده است ، هر فرعونی موسائی در برابر خود داشته است " لکل فرعون موسی " . به تعبیر مولوی همواره دو پرچم ، یکی سپید و دیگری سیاه ، در جهان‏ افراشته بوده است :

دو علم افراخت اسپید و سیاه

آن یکی آدم دگر ابلیس راه

 105 - آموزندگی تاریخ از نظر قرآن  و ....چگونه است ؟    

 تکیه قرآن بر تاثیر تعیین کننده عوامل اخلاقی موجب شده که تاریخ را بصورت یک منبع آموزشی مفید درآورد.

 الف -  اگر وقایع تاریخی یک سلسله حوادث تصادفی و اتفاقی باشد و هیچ چیز شرط هیچ چیز نباشد ، تاریخ با افسانه تفاوت نخواهد داشت ، یک سرگرمی‏ می‏تواند باشد و غذای خیال ، جنبه آموزندگی نخواهد داشت .
 ب - و اگر تاریخ ضابطه و قاعده داشته باشد ، ولی اراده انسانی نقشی نداشته‏ باشد ، تاریخ از جنبه نظری آموزنده است ، نه از جنبه عملی ، بنابراین‏ فرض آموزش تاریخ نظیر آموزش حوادث دورترین کهکشانها است که انسان در عین اطلاع کامل ، کوچکترین نقشی در تغییر و هدایت و تعیین جهت آنها نمی‏تواند داشته باشد .

ج -  و اگر ضابطه و قاعده داشته باشد و انسان نیز نقش مؤثر داشته باشد و عامل تعیین کننده را زور یا زر بدانیم ، تاریخ آموزنده است اما آموزنده‏ بدی . همچنین اگر علم را بعنوان یک وسیله زور و قدرت ، عامل تعیین‏ کننده بدانیم .
 د- اما اگر تاریخ را دارای قاعده و ضابطه ، و اراده انسان را مؤثر در تحولات تاریخ ، و نقش اصیل و نهائی را در سعادت و کمال جامعه برای‏ ارزشهای اخلاقی و انسانی بدانیم ، آن وقت است که تاریخ هم آموزنده است و هم مفید . قرآن با چنین دیدی به‏ تاریخ نگاه می‏کند .

106 – از نظر قرآن جهاد مستمر پیش رونده چه ماهیتی دارد؟  

در قرآن به نقش به اصطلاح مرتجعانه " ملاء " و " مترفین " و " مستکبرین " و نقش حق طلبانه " مستضعفین " تصریح شده است ، در عین‏ حال از نظر قرآن ، آن جهاد مستمر پیش برنده‏ای که از فجر تاریخ وجود داشته و دارد ، ماهیت معنوی و انسانی دارد نه مادی و طبقاتی .

جامعه ایده‏آل

107 - آرمان قیام و انقلاب مهدی ( ع ) چگونه  فلسفه ای است ؟        فلسفه  بزرگ اجتماعی اسلامی است ، این آرمان بزرگ گذشته از اینکه الهام بخش ایده و راه گشای به سوی آینده‏ است ، آینه بسیار مناسبی است برای شناخت آرمانهای اسلامی . این نوید ، ارکان وعناصر مختلفی دارد که برخی فلسفی و جهانی است و جزئی از جهان بینی اسلامی است ، برخی فرهنگی و تربیتی است ، برخی سیاسی‏ است ، برخی اقتصادی است ، برخی اجتماعی است ، برخی انسانی ، یا انسانی‏ - طبیعی است .

108 - مشخصات انتظار بزرگ  چیست ؟

- خوشبینی به آینده بشریت

- پیروزی نهائی صلاح و تقوا و صلح و عدالت و آزادی و صداقت برزور و استکبار و ظلم و اختناق و دجل و ( دجالگری و فریب)

- حکومت جهانی واحد .
 - عمران تمام زمین در حدی که نقطه خراب و آباد ناشده باقی نماند .
 - بلوغ بشریت به خردمندی کامل و پیروی از فکر و ایدئولوژی و آزادی‏ از اسارت شرائط طبیعی و اجتماعی و غرائز حیوانی .
 - حداکثر بهره گیری از مواهب زمین .
 - بر قراری مساوات کامل میان انسانها در امر ثروت .
 - منتفی شدن کامل مفاسد اخلاقی از قبیل زنا ، ربا ، شرب خمر ، خیانت‏
، دزدی ، آدمکشی و غیره و خالی شدن روانها از عقده‏ها و کینه‏ها .
 - منتفی شدن جنگ و بر قراری صلح و صفا و محبت و تعاون . - ناسازگاری انسان و طبیعت .
 

109- نظرات در مورد  آینده بشریت چگونه است‏؟   
الف -  شر و فساد وبدبختی ، لازمه لاینفک حیات بشری است و بنابراین زندگی بی ارزش است و عاقلانه‏ترین کارها خاتمه دادن به حیات و زندگی است .

ب - بعضی اساسا حیات بشر را ابتر می‏دانند ، معتقدند که بشر در اثر پیشرفت حیرت‏آور تکنیک و ذخیره کردن انبارهای وحشتناک وسائل تخریبی ، رسیده به مرحله‏ای که به اصطلاح با گوری که با دست خود کنده یک گام بیشتر فاصله ندارد)  . راسل – انیشتن )

ج -  نظریه سوم اینست که شر و فساد لازم لاینفک طبیعت بشر نیست ، شر و فساد و تباهی معلول مالکیت فردی است ، تا این ام‏الفساد هست ، شر و فساد هم هست . مالکیت فردی معلول درجه‏ای از تکامل ابزار تولید است و با خواسته انسانها این ام‏الفساد از بین نمی‏رود ، ولی تکامل ابزار تولید و جبر ماشین روزی ریشه این ام الفساد را جبرا خواهد کند . پس آنچه مایه وپایه خوشبختی است تکامل ماشین است .

 د - نظریه چهارم این است که ریشه فسادها و تباهی‏ها نقص روحی و معنوی‏ انسان است . انسان هنوز دوره جوانی و ناپختگی را طی می‏کند و خشم و شهوت‏ بر او و عقل او حاکم است . انسان بالفطره در راه تکامل فکری و اخلاقی و معنوی پیش می‏رود . نه شر و فساد لازم لاینفک طبیعت بشر است و نه جبر تمدن فاجعه خودکشی دسته جمعی را پیش خواهد آورد . (آینده‏ای بس روشن و سعادت بخش و انسانی )

110 -  دو نوع انتظار فرج چیست ؟

انتظاری که سازنده است ، تحرک بخش است ، تعهدآور است ، عبادت ، بلکه با فضیلت‏ترین عبادت است و انتظاری که ویرانگر است ، باز دارنده‏ است ، فلج کننده است ، و نوعی " اباحیگری " محسوب می‏شود .‏

111- قداست شهید ؟     

از نظر اسلام ، هر کس به مقام و درجه " شهادت " نائل آید که اسلام با معیارهای خاص خودش او را شهید بشناسد ، یعنی واقعا در راه هدفهای عالی‏ اسلامی ، به انگیزه برقراری ارزشهای واقعی بشری کشته بشود به یکی از عالیترین و راقیترین درجات و مراتبی که یک انسان ممکن است در سیر صعودی خود نائل شود نائل می‏گردد .

112 -  آیه به حق پیوستگی شهید ؟ 

« و لا تحسین الذین‏ قتلوا فی سبیل الله امواتا بل احیاء عند ربهم یرزقون »- گمان مبر آنانرا که در راه حق شهید شده‏اند مرده‏اند ، خیر ، آنها زندگانی هستند " نزد " پروردگارشان ، و متنعم به انعامات او .

113 – چه کسان دیگر مقام شهید دارند؟          

اگر کسی طالب علم باشد و در خلال دانشجویی و طلبگی بمیرد " شهید " از دنیا رفته‏ است . این تعبیر قداست و علو مقام طالب علم را می‏رساند . همچنین‏ درباره کسی که برای اداره عائله‏اش خود را به رنج می‏افکند و کار می‏کند و زحمت می‏کشد که البته این خود یک فریضه است ، زیرا اسلام با بیکاری و بیکارگی و کل بر مردم بودن به شدت مخالف است ، گفته شده است « الکاد لعیاله کالمجاهد فی سبیل الله » . آنکس که برای عائله‏اش کار می‏کند و زحمت می‏کشد و خود را به رنج می‏افکند مانند " مجاهد در راه خدا " است‏
114 -  حق شهید چقدر است؟ 

هیچکس حقی به اندازه حق شهدا بر بشریت‏ ندارد .

115 -  قرآن کریم تعبیر لطیفش در مورد پیامبر چیست ؟                     " سراج منیر " چراغ نور افشان می‏خواند . در این تعبیر مفهوم ظلمت زدائی که توأم با سوختن و روشن کردن است گنجانیده شده است . می‏فرماید : « یا ایها النبی انا ارسلناک شاهدا و مبشرا و نذیرا »( 1 ) « و داعیا الی الله بأذنه و سراجا منیرا »ای پیامبر تو را فرستادیم گواه و نوید دهنده و بیم رساننده و دعوت کننده به حق به اذن حق‏ و چراغی نورافشان .
116 – شعر مولوی با اشاره به آیه کریمه « یا ایها المزمل قم اللیل الا قلیلا » ؟

خواند مزمل نبی را زین سبب

که برون آی از گلیم ای بوالهرب

هین قم اللیل که شمعی ای همام

شمع ، دائم شب بود اندر قیام

117 - بدن شهید و لباس شهید چه نام دارد؟

روح و شخصیت شهید آن چنان پاک و وارسته شده که در بدنش و در خونش و حتی در جامه‏اش اثر گذاشته است .
بدن شهید یک " جسد متروح " است ، یعنی جسدی است که احکام روح بر آن جاری شده است ، همچنانکه جامعه شهادتش " لباس متجسد " است ، یعنی حکم روح بر بدن جاری شده و حکم جاری شده بر بدن ، بر لباس و جامه‏ جاری شده است . بدن و جامه شهید از ناحیه روح و اندیشه و حق پرستی و پا کباختگیش کسب‏ شرافت کرده است .
شهید اگر در میدان معرکه جان به جان آفرین تسلیم کند ، بدون غسل و کفن‏ ، با همان تن خون آلوده و جامه خون آلوده دفن می‏شود .

118 - منشأ قداست شهادت  چیست ؟              بدیهی است که شهادت‏ از آن جهت که کشته شدن است تقدس ندارد

119-  مرگ و میرهای اشخاص انواع و اقسام دارد :
1 -  مرگ طبیعی - نه افتخار آمیزاست و نه ملامت خیز

2-  مرگ اخترامی در اثر بیماریها ، مثلا حصبه ، وبا و غیره ، یا در اثر حوادث یا سوانحی از قبیل زلزله و سیل و حوادثی از این قبیل . این گونه‏ مرگها هر چند ملامت یا افتخاری ندارد ، اما " نفله شدن " هست ، و قهرا موجب تأسف .

3-   مرگهائی که پای یک جنایت در کار است

4 - مرگهائی که خود آن مرگها " جنایت " است . از قبیل خود کشیها .

 5 - مرگهائی که " شهادت " است - تعبیر قرآن " « فی سبیل الله »" است .

120 - متاسفانه بعضی ذاکران سید الشهداء ( ع ) تلقی‏شان از مرگ ابا عبدالله ( ع ) از چه  نوع  است ؟    

نوع سوم است ، یعنی نفله شدن و هدر رفتن .

121 - قرآن کریم  کدام سه مفهوم مقدس را در بسیاری از آیات خود ، توأم آورده‏ است ؟     

 " ایمان " ، " هجرت " و " جهاد